Uçuştan önce
Havaalanına her zaman erken gelmeye çalışın. Uçuş kaydına yetişmek, tüm kontrol aşamalarını geçmek, bagajları vermek ve muhtemelen duty-free’lere (gümrüksüz satış mağazaları) uğramak için zamanınız olmalıdır.
Uçuş için hangi belgeler gerekir?
Havaalanında en az iki belgeye ihtiyacınız olacaktır: pasaport ve bilet (kağıt veya elektronik). Türkiye’deki uçuşlar için yurt içi kimlik belgesi, uluslararası uçuşlar içinse pasaport ibraz etmeniz gerekmektedir.
Yurt dışına uçuyorsanız büyük olasılıkla vizeye ihtiyacınız olacaktır. Vizeyi elçiliklerden veya vize merkezlerinden alabilirsiniz. Vizenizi seyahatinizden bir süre önce almanız tavsiye edilir (örneğin Schengen vizesi almak için uçuşunuzdan birkaç hafta önce başvuruda bulunmalısınız). Ancak bazı ülkeler, gelen turiste vizeyi ülkeye girişte de verir. Bazı ülkelerde ise Türkiye ile karşılıklı vize muafiyeti anlaşması bulunmaktadır.
Aktarmalı uçuş yapıyorsanız transit vizeye ihtiyacınız olup olmadığını kesinlikle öğrenmelisiniz. Bu vize de önceden alınabilir.
Elektronik uçuş kaydı
Bazı havayolu şirketleri uçağa internet üzerinden kayıt yapılmasına (online check-in) izin verir. Aynı havaalanında olduğu gibi sisteme kendi bilgilerinizi girip biniş kartınızı alabilirsiniz. Bu işlem havayolu şirketinin sitesinden ve bazen de havaalanı sitesinden yapılabilir.
Online check-in’in avantajları:
- Kayıtlar genellikle uçuşa bir gün kala başlar, bu nedenle kayıt işlemini size uygun bir vakitte yapabilirsiniz.
- Havaalanına erkenden gelmenize ve kayıt için sıra beklemenize gerek olmaz.
- Biniş kartınızı erkenden alırsınız, uçaktaki en rahat yerleri alma fırsatınız olur.
- Biniş kartınızı unutmanız veya kaybetmeniz halinde havaalanında bunu yeniden çıkartabilirsiniz (ancak bazı havayolu şirketlerinde bu işlem ücretlidir).
Online check-in her havaalanında, her uçuş için bulunmaz. Normal kayıt yaptırmanız gereken bazı durumlar vardır. Bu durumlar şunlardır: yanınızda ücretsiz biletle çocuk yolcu varsa, engelli birisine refakat ediyorsanız, hayvan veya sanat eseri taşıyorsanız.
Uçakta neler taşınabilir?
Uçakta taşınabilecek bagaj türlerine ilişkin dünya çapında genel bir standart bulunmamaktadır: bu, ülkeye ve havayolu şirketine göre değişiklik gösterir. Ancak çoğu havayolu şirketinde geçerli kurallar vardır.
Örneğin el bagajında ve uçakta taşınmasına izin verilmeyen madde ve eşyaların listesi:
- patlayıcı maddeler, patlatma amaçlı kullanılan maddeler ve bunları ihtiva eden ürünler,
- sıkıştırılmış ve sıvılaştırılmış gazlar,
- yanıcı sıvılar,
- yanıcı katı maddeler,
- oksitleyici maddeler ve organik peroksitler,
- toksik maddeler,
- radyoaktif maddeler,
- aşındırıcı ve korozif maddeler,
- zehirli ve toksik maddeler,
- silah.
Bagajlarda genel olarak yukarıdakiler hariç her türlü maddeye izin verilir.
El bagajında ise durum biraz daha farklıdır. Eğer el bagajınızda bulunan bir eşyanızın uçak içerisine alınıp alınmadığından şüpheniz varsa bundan mutlaka emin olmalısınız. Havayollarının çoğu şunları beraberinizde almanıza izin verir:
- el çantası veya evrak çantası,
- uçuş sırasında okumak için basılı materyaller,
- çocuklar için gıda malzemeleri,
- bebekler için ufak beşik
- şemsiye veya baston,
- palto veya yağmurluk,
- gerekendurumlarda katlanabilir çocuk arabası, katlanabilir tekerlekli sandalye, koltuk değnekleri.
- tıbbi termometre,
- kullan-at çakmak,
- tehlike arz etmeyen sıvılar, jeller ve sıkıca kapatılmış şeffaf polietilen paket içerisinde toplam hacmi bir litreden fazla olmayan aerosollar (en fazla 100 ml’lik ambalajlarda),
- duty free mağazalarından alınmış kapalı polietilen paketlerdeki sıvılar (ürünün üzerinde duty free’den uçuş günü alındığını gösteren onay işareti olmalıdır).
Bu kuralların (özellikle de sıvı taşıma kurallarının) her an değişebileceğine dikkatinizi çekeriz. Bunun yanı sıra havaalanı yönetimi ve havayolu şirketi de bu eşyalara başka kısıtlamalar getirebilir.
Havaalanında hangi kontrol aşamalarından geçmek gerekir?
Nereye uçarsanız uçun, uçağa binmeden önce güvenlik kontrolünden (özel kontrol) geçmeniz gereklidir. Bu tüm havaalanlarında zorunlu bir kuraldır. Kontrolün amacı el bagajınızda veya bavulunuzda yasak olan herhangi bir şey taşıyıp taşımadığınızı kontrol etmektir.
Bazı havaalanlarında bagaj, yolcunun huzurunda veya yolcu olmadan da kontrol edilebilir. Aynı anda hem biniş kartı alıyor hem de bagajınızı veriyorsanız bu durumda bagajınız siz olmadan kontrol ediliyordur. Yalnızca el bagajının kontrolü sizin huzurunuzda, doğrudan uçağa binmeden önce yapılır. Diğer durumlarda ilk önce yolcu kaydından daha sonra da özel kontrolden geçilir. Bu durumda taşıdığınız her şey sizin huzurunuzda kontrol edilir.
Birçok havaalanında girişte ek metal detektörler bulunur. Bu detektörlerin bulunduğu yerde kuyruk oluşabilir.
Uluslararası uçuşlardan önce genellikle ilk önce gümrük kontrolü yapılır, ardından kayıt gerçekleştirilir, sonra da pasaport ve vize kontrolü yapılır. Varış yerinde bu işlemin tam tersi gerçekleşir: ilk olarak pasaport kontrolü daha sonra bagaj alımı ve son olarak da gümrük kontrolü yapılır. Varış ülkesinde gümrük kontrolünden, gümrüğe bildirecek eşyaları olanlar geçer (örneğin büyük miktarda nakit para veya altın dolu bir sandık gibi). Bu yolcular kırmızı koridordan gönderilir, kalanlar ise ek kontrol olmaksızın yeşil koridordan geçerler.
Uçuş gecikmiş veya iptal olmuşsa ne yapmalı?
Uçağın çok fazla gecikmesi ve aktarma uçuşunuzun riske girmesi halinde havayolu şirketinin temsilcisine başvurmanız gerekmektedir. Havayolu şirketinden gecikmenin nedenini ve tahmini uçuş saatini öğrenin. Sorun hava şartları değilse havayolu şirketinden sizi aynı şirketin size uygun başka bir uçuşuna yerleştirmesini isteyin. Havayolu şirketleri siz hiçbir ek ücret ödemeden mümkün olan en kısa sürede size yer sağlamakla yükümlüdürler.
Uçuş, havayolu şirketinin hatası nedeniyle iki saatten fazla gecikmişse havaalanında yemek için kupon alabilirsiniz. Uçağın (gece 6 veya gündüz 8 saatten) fazla gecikmesi halinde havayolu şirketi size yalnızca yemek değil aynı zamanda otelde konaklama imkanı da sunmakla yükümlüdür. Türkiye’nin de dahil olduğu birçok ülkede ve Avrupa Birliği ülkelerinde bu standartlar yasalarla belirlenmiştir.
Havayolu şirketinin size yiyecek ve konaklama sağlamaması durumunda yiyecek, konaklama, havaalanına geliş ve havaalanından gidiş taksi ücretlerine ait faturaları saklayın. Havayolu şirketi sizin tüm bu masraflarınızı size geri ödemek zorundadır. Uçuşun gecikeceğine dair onay talep etmeyi unutmayın. Bu onay, bilet veya belge üzerinde bir işaret şeklinde olabilir. Bu kurallar hem normal hem de charter uçuşlar için geçerlidir.
Havaalanında gecelenebilir mi?
Aktarmalı uçuyorsanız ve uçuşlar arasındaki saatler çok fazla uzamışsa geceyi bir yerlerde geçirmeniz gerekebilir. Bunu bazen havaalanında bir otelde veya bizzat havaalanının içinde yapmak mümkündür (örneğin İstanbul Atatürk Havaalanı’nda TAV Airport Hotel vardır). Ancak tüm yolcuların gece olunca bekleme salonunu boşaltmasının istendiği havaalanları da mevcuttur. Bu durumda geceyi şehirde geçirmeniz gerekir. Şehirde konaklamanız gerekirse havaalanının çalışma saatlerini sormayı ve gerektiği durumlarda geceyi geçireceğiniz ülkenin vizesini almayı unutmayın.
Gece konaklamalı aktarmaların hiç rahat olmadığını ancak ucuz olduğunu unutmayın.
Havaalanında sigara içilebilir mi?
Havaalanlarında sadece sigara için ayrılmış özel alanlarda sigara içilebilir. Ancak bu tür alanlar her yerde bulunmaz.
Uçuşa kaç saat kala havaalanına gelmek gerekir?
Acele etmekten hoşlanmıyorsanız havaalanına, kayıt başlarken gelmenizi tavsiye ederiz. Yurt dışına uçuyorsanız kalkışa üç saat kala, yurt içine uçuyorsanız kalkışa iki saat kala havaalanına gelmeniz yeterlidir.
Birçok havayolu şirketinin uçuşunda internet üzerinden ya da havaalanındaki kontuar ve kiosklardan önceden kayıt yaptırmak da mümkündür. Bu durumda çok erken gelmenize gerek olmaz.
Ancak yanınızda evcil hayvan veya standart dışı bir bagaj taşıyorsanız ya da yol veya havaalanında trafik sıkışıksa erken gelinmesi daha iyidir.
Grup halinde seyahat ediyor ve uçakta yan yana koltuklarda oturmak istiyorsanız aynı şekilde kayıt başlarken gelmeniz gerekir.
Havaalanı ekspresi
Bazı şehirlerde havaalanına kadar ekspres otobüslerle ulaşmak da mümkündür. Bu otobüsler şehirle havaalanı arasında hiç durmadan (ya da neredeyse hiç durmadan) seferler düzenler. Ekspreslerin İstanbul ve Ankara’da çalıştığı güzergâhlar:
- Havaalanı — şehir merkezleri arasında: İstanbul Atatürk Havalimanı — Taksim, Sabiha Gökçen Havalimanı — Kadıköy, Ankara Esenboğa Havalimanı — AŞTİ
- Sabiha Gökçen Havalimanı — 4. Levent Metro arasında (ara duraklarda durarak)
Otobüsler standart toplu taşıma araçlarıdır. Durak sayıları az olduğundan ya da neredeyse hiç durmadıkları için diğer toplu taşıma otobüslerine kıyasla daha hızlı ve daha rahat seyahat edilir.
Ekspres otobüs tarifelerine İETT veya EGO sitelerinden ulaşabilirsiniz.